Fundacja Salemander

Osoby z zaburzeniami oddychania niechętnie jedzą, bo z trudem łapią oddech podczas posiłku. Dlatego ich posiłek powinien być wysokoenergetyczny, podawany nawet 6, 7 razy dziennie, ale w małych porcjach. Ważne, by chory nie tracił na wadze. Poza tym, niedożywiony organizm jest podatniejszy na infekcje układu oddechowego. Niewielkie porcje powinny jeść też osoby ze schorzeniami układu krążenia. Jeżeli choroba jest zaawansowana, zwykle jelita są źle ukrwione i mało sprawne, do strawienia obfitego posiłku potrzebują więcej krwi. Gdy ta na rozkaz mózgu napłynie do nich, naczynia trzewne są przeciążone, co objawia się silnym bólem brzucha. Można się przed nim chronić poprzez zmniejszenie porcji.

Dieta przy chorobie przewlekłej

W diecie osoby przewlekle chorej nie może brakować białka, węglowodanów, zdrowych tłuszczów, witamin, minerałów oraz odpowiedniej ilości wody.

Białko, którego najbardziej potrzebują chorzy, to białko pełnowartościowe, czyli bogate w aminokwasy egzogenne, których organizm nie wytwarza. Należą do nich m.in. leucyna, izoleucyna, walina, lizyna. Komplet tych aminokwasów znajdziemy w białku pochodzenia zwierzęcego (mięso, jaja, mleko) oraz w roślinach strączkowych. Aminokwasy te odpowiadają za budowę i pracę mięśni. Ich niedobór (np. waliny) prowadzi do zaburzeń koordynacji ruchów, braku łaknienia. Niedostatek lizyny skutkuje zanikiem mięśni, odwapnieniem kości, osłabieniem odporności i skłonnością do infekcji wirusowych.

Węglowodany to podstawowe źródło energii. W procesie przemian metabolicznych przekształcane są w glukozę, która dla komórek organizmu jest paliwem. Ważną rolą węglowodanów jest utlenianie kwasów tłuszczowych do dwutlenku węgla i wody. Jeśli w diecie jest ich za mało, powstają ciała ketonowe zakwaszające organizm. Produkty zbożowe z grubego przemiału zawierają 60-80% czystych węglowodanów, ale też dostarczają błonnika, witamin i minerałów (magnez, wapń, fosfor). W warzywach jest od 3 do 30% węglowodanów. Największą wartość mają warzywa surowe i te należy jeść 5 razy dziennie. Owoce, które zawierają głównie cukry proste, jemy 2 razy dziennie.

Tłuszcze stanowią budulec błon komórkowych i służą do transportowania niektórych witamin i hormonów. Bez nich nie będzie dobrego wchłaniania z przewodu pokarmowego witamin A, D, E oraz K. Najlepsze tłuszcze dla osób przewlekle chorych to oleje i oliwa. Unikać należy tłuszczu pochodzenia zwierzęcego.

Witaminy – podobnie jak aminokwasy egzogenne nie powstają w naszym organizmie (z wyjątkiem witaminy D). Muszą być dostarczone z jedzeniem. Niedobór witamin prowadzi do zaburzenia przemian biochemicznych. Witaminy to cenne przeciwutleniacze, które chronią nas przed wolnymi rodnikami. Poza tym niektóre z nich łagodzą objawy pewnych schorzeń, np. koenzym Q wspomaga pracę serca, a witamina D sprzyja dobrej kondycji kości.

Sole mineralne kryją w sobie elementy niezbędne dla tworzenia kości, pracy mięśni i komórek nerwowych, wydzielania hormonów i enzymów wpływających na ogólną kondycję zdrowotną. Makroelementy to: sód, potas, wapń, fosfor, magnez, chlor, siarka i żelazo. Mikroelementy, pierwiastki śladowe zaś to: selen, cynk, miedź, mangan, jod, fluor, kobalt, molibden. Są w mleku, produktach zbożowych z pełnego przemiału, kakao, warzywach, owocach, mięsie.

Woda – bez prawidłowego nawodnienia nie będzie prawidłowego przepływu krwi przez narządy wewnętrzne. Odwodnienie może doprowadzić do spadku ciśnienia tętniczego, zasłabnięć, zaburzenia funkcji nerek. Osoby chore często nie odczuwają pragnienia, ale pić trzeba. Dzienne spożycie wody to co najmniej 1,5 litra.

Wprowadzenie wsparcia żywieniowego powinno się rozważyć, gdy dziecko ma niedobór masy ciała i pomimo podawanych posiłków nie przybiera na masie ciała, a także podczas choroby, kiedy organizm potrzebuje więcej energii, a przyjmowanie tradycyjnych posiłków jest utrudnione.

Rosnące i rozwijające się dziecko ma zwiększone zapotrzebowanie energetyczne w porównaniu do osoby dorosłej. Największa ilość energii w przeliczeniu na kilogram masy ciała potrzebna jest w dwóch pierwszych latach życia człowieka i w okresie dojrzewania. Dodatkowo w czasie choroby zwiększa się zapotrzebowanie energetyczne, a w stanie wyniszczenia organizmu, jego zapotrzebowanie na energię wzrasta nawet dwukrotnie!

Kiedy należy myśleć o wsparciu żywieniowym?

• Choroba dziecka powoduje, że potrzebuje ono więcej kalorii niż dziecko zdrowe, a za pomocą przygotowywanych przez nas posiłków nie jesteśmy w stanie podać mu odpowiedniej ilości energii.
• Dziecko nie jest w stanie zjeść przygotowywanych przez nas, odpowiednich do wieku, porcji pokarmu.
• Dziecko ma niedobór masy ciała lub pomimo zjadania pełnych posiłków nie przybiera/ubywa na masie ciała.

Dzieci z jakimi schorzeniami mogą być zagrożone niedożywieniem?

• Choroby neurologiczne: mózgowe porażenie dziecięce, encefalopatie padaczkowe, dystrofie mięśniowe, choroby neurodegeneracyjne.
• Choroby układu krążenia, choroby układu oddechowego.
• Mukowiscydoza.
• Anoreksja.
• Choroby przewodu pokarmowego: nieswoiste zapalenia jelit, zaburzenia motoryki przewodu pokarmowego.

Korzyści wsparcia żywieniowegoilitację.

Wsparcie żywieniowe daje wymierne korzyści, które jako rodzic szybko zauważysz. Dziecko przybiera na wadze, lepiej się rozwija. Ma również więcej energii i siły na różne aktywności np. rehabilitację. Zwykle następuje również zmniejszenie częstości infekcji, hospitalizacji oraz ilości stosowanych antybiotyków. Skraca się czas karmienia. Rodzice mają więcej czasu, który można wspólnie spędzić w inny sposób. Dzięki czemu poprawia się jakość życia dziecka i jego rodziny. Z czysto medycznego punktu widzenia można wymienić również: zwiększenie gęstości mineralnej kości, poprawę gojenia ran oraz zapobieganie powstawania odleżyn. U niemowląt następuje poprawa rozwoju ośrodkowego układu nerwowego, poprawa w zakresie napięcia mięśniowego, koordynacji.

Celem wsparcia żywieniowego jest zwiększenie lub zapewnienie choremu dziecku dodatkowej podaży składników odżywczych, których nie jest ono w stanie przyjąć z tradycyjnym pokarmem z powodu choroby.

Chore dziecko potrzebuje więcej energii i składników odżywczych niż zdrowe, a jednocześnie z powodu choroby doświadcza problemów z jedzeniem, dlatego odpowiednio wcześnie wprowadzone wsparcie żywieniowe nie tylko poprawia samopoczucie pacjenta, ale także wspomaga leczenie i dodaje sił do walki z chorobą.

 

Żywienie doustne

Żywienie doustne jest najprostszym i najmniej inwazyjnym sposobem zapewnienia choremu dodatkowej ilości składników odżywczych, niezbędnych podczas choroby i rekonwalescencji. Nie zawsze udaje się je zapewnić podając choremu dziecku domowe posiłki. Organizm w czasie choroby jest podatny na większe straty energii. Podczas choroby wzrasta też zapotrzebowanie energetyczne. Dlatego spożywanie odpowiedniej ilości pokarmów, a przede wszystkim zawartych w nich składników mineralnych i wartości odżywczych to niezwykle istotny element leczenia. W przypadku dzieci odpowiednie odżywianie nabiera wyjątkowego znaczenia.

Problem niedożywienia u dziecikuteczność leczenia i przedłuża czas terapii.

Niedożywienie dziecka może mieć wpływ nie tylko na upośledzenie jego rozwoju fizycznego, ale również na rozwój psychiczny i intelektualny. Wartości energetyczne zawarte w produktach odżywczych zapewniają podtrzymywanie głównych procesów życiowych:

• dzięki nim zachodzą wszystkie reakcje chemiczne i metaboliczne,
• utrzymują stałą temperaturę ciała,
• aktywują mechanizmy obronne organizmu.

Wartości energetyczne wpływają także na aktywność mięśniową. Poprzez produkcję nowych komórek, odpowiadają również za prawidłowy wzrost. Co więcej, rozwijające się dziecko ma zwiększone zapotrzebowanie energetyczne w porównaniu do osoby dorosłej. Największa ilość energii w przeliczeniu na kilogram masy ciała potrzebna jest w dwóch pierwszych latach życia człowieka i w okresie dojrzewania. Dodatkowo w czasie choroby zwiększa się zapotrzebowanie energetyczne, a w stanie wyniszczenia organizmu, jego zapotrzebowanie na energię wzrasta nawet dwukrotnie.

Niedożywienie to stan, w którym organizm nie otrzymuje lub nie wchłania takiej ilości substancji odżywczych, jakich potrzebuje, aby normalnie funkcjonować. Niedożywienie może zwiększać ryzyko infekcji, doprowadzać do zaburzeń wzrastania i funkcji mięśni.

Problem niedożywienia jest szczególnie istotny podczas leczenia szpitalnego. Na świecie nawet wiele dzieci na oddziałach szpitalnych boryka się z problemem niedostatecznego odżywienia. To z kolei utrudnia walkę z chorobą, zmniejsza skuteczność leczenia i przedłuża czas terapii.o czas terapii.

Przyczyny niedożywienia:

• niedostateczna podaż substancji odżywczych,
• nieprawidłowe ich wykorzystanie,
• zwiększone zapotrzebowanie na substancje odżywcze wynikające z aktualnego stanu organizmu.

Objawy związane z niedożywieniem:

• brak przyrostu/utrata masy ciała,
• zmniejszenie wydolności fizycznej, osłabienie siły mięśni, również oddechowych,
• zmiana zachowania, niepokój, drażliwość,
• pogorszenie sprawności umysłowej,
• zaburzenia wodno-elektrolitowe,
• zmiany troficzne skóry, błon śluzowych, wypadanie włosów,
• niedokrwistość, leukopenia, małopłytkowość,
• zmniejszenie odporności, częste infekcje,
• opóźnienie rozwoju ośrodkowego układu nerwowego (OUN) we wczesnym okresie niemowlęcym.

Preparaty odżywcze

Niestety, nie wszystkie dzieci są w stanie przyjmować pokarmy doustnie w wystarczającej ilości. Zarówno dla nich, jak i dla dzieci o określonym zapotrzebowaniu energetycznym (którego nie da się zagwarantować dietą kuchenną), przeznaczone są preparaty odżywcze. Są to specjalnie przygotowane preparaty zapewniające pełne pokrycie potrzeb organizmu na białko, węglowodany, tłuszcze, makro i mikroelementy.

Zalety preparatów odżywczych:

• dobra przyswajalność wszystkich składników,
• większa gęstość kaloryczna niż możliwa do uzyskania w zwykłej diecie kuchennej,
• możliwość dobrania diety odpowiedniej pod względem składu, zależnie od sytuacji klinicznej.

 

W czasie choroby zwiększa się zapotrzebowanie energetyczne, a w stanie wyniszczenia organizmu, jego zapotrzebowanie na energię wzrasta nawet dwukrotnie!