Fundacja Salemander

2. Osteoporoza

– stan chorobowy charakteryzujący się postępującym ubytkiem masy kostnej, osłabieniem struktury przestrzennej kości oraz zwiększoną podatnością na złamania. Osteoporoza jest uogólnioną chorobą metaboliczną kości, charakteryzującą się niską masą kostną, upośledzoną mikroarchitekturą tkanki kostnej.

3. Wapń
Założenie, że wapń, który spożywa się wraz z pokarmem, wnika w kości, jest jednym z najbardziej zakorzenionych spośród niebezpiecznych mitów w dziedzinie medycyny. W rzeczywistości wapń pochodzący z pokarmu nie ma żadnego powodu, aby wnikać w kości! Droga, którą przebywa, jest zazwyczaj o wiele prostsza. Dostaje się on do krwi, po czym osiada w tętnicach. Tam łączy się z cholesterolem, płytkami krwi oraz innymi składnikami krwi i tworzy twardniejącą i poszerzającą się z czasem blaszkę miażdżycową.
Kiedy taka blaszka się rozprzestrzeni, Twoje tętnice stają się niemalże tak twarde jak wapień.
Osoby przyjmujące wapń jako suplement diety mają podwyższone ryzyko zawału serca1. Co gorsza, w tym samym czasie kości tracą coraz więcej wapnia, co je osłabia (osteopenia), a następnie czyni je bardziej porowatymi (osteoporoza). Dlatego trzeba działać tak szybko jak to możliwe, aby wapń przyjmowany z pokarmem trafił we właściwe miejsce, czyli do kości, a nie do tętnic.

Kości składają się z macierzy kolagenowej, to znaczy ze struktury, w której zawieszone są minerały. Przywodzi to na myśl żelbet – żelazo odpowiada kolagenowi, a beton minerałom. Kolagen nadaje kościom elastyczność. Minerały (wapń, magnez, fosfor) nadają z kolei twardość. Bez kolagenowej struktury zapewniającej giętkość kości łamałyby się tak łatwo jak kreda, której używa się do pisania na tablicy. Kreda ma gęstą, ale bardzo kruchą strukturę i dlatego nie jest trwała. Komórki ciała, łącznie z komórkami kostnymi, stale się odnawiają.
Niezbędna witamina D
Zdając sobie sprawę z tego zagrożenia, wielu lekarzy zaleca przyjmowanie witaminy D, aby pomóc pacjentom w przyswajaniu wapnia. Jest to krok we właściwym kierunku, gdyż witamina D wspomaga wchłanianie wapnia i fosforu w jelitach. Bez niej minerały te po przejściu przez cały układ pokarmowy trafiałyby prosto do toalety! Jednak działanie witaminy D jest jak miecz obosieczny, ponieważ: pomaga jelitom w przyswajaniu wapnia i fosforu, ale także pomaga nerkom w ich wydalaniu z organizmu pod wpływem parathormonu (PTH). Zwróć uwagę, że ta druga funkcja jest absolutnie niezbędna. Zbyt duże jednoczesne natężenie fosforu i wapnia we krwi może prowadzić do wytrącania się fosforanu wapnia w formie kryształków blokujących naczynia włosowate, inaczej kapilary.
Pojawia się więc następujący problem: kiedy już wapń znajdzie się we krwi dzięki witaminie D, jak zapobiec jego wydaleniu przez nerki (w postaci moczu) i jego odkładaniu się w tkankach, a zwłaszcza w tętnicach oraz jak skierować go do kości?

Rozwiązanie polega na przyjmowaniu: witaminy K2 jednocześnie z wapniem i witaminą D.

Witamina K2 działa jako ważny kofaktor dla enzymu gamma-karboksylazy. Umożliwia karboksylację osteokalcyny – białka kostnego zawierającego kwas gamma-karboksyglutaminowy. Bez karboksylacji osteokalcyna jest niezdolna do związania się z hydroksyapatytem.
Niemniej jednak połączenie witamin K2 i D3 okazało się bardziej skuteczne niż leczenie każdą witaminą z osobna – leczenie obiema witaminami naraz ma charakter synergiczny i pozwala na znaczny wzrost gęstości mineralnej kości.
Nie zapominaj o innych ” cegiełkach” wchodzących w skład kości
Zwróć uwagę, że do prawidłowego działania witamina K2 wymaga odpowiedniego poziomu magnezu, krzemionki, kwasów omega-3 i pierwiastków śladowych (cynku, miedzi) w organizmie. Każdy z tych składników wchodzi w skład chemiczny kości.
magnez – znajdziesz go w dużych ilościach w gryce, migdałach i gorzkiej czekoladzie (czekolady o zawartości kakao równej 70% lub większej);
witamina C – występuje w świeżych owocach i warzywach; krzemionka – znajduje się w skrzypie i pokrzywie, jak również w papryce, lucernie, owsie i pomidorach;
kwasy omega-3 – występują w tłustych rybach, oleju z orzechów włoskich, oleju rzepakowym, portulace pospolitej, jajach kur karmionych nasionami lnu;
pierwiastki śladowe takie jak cynk i miedź – wchodzą w skład wód mineralnych.

1. Sterydy.
Sterydy (a właściwie steroidy), dzięki silnym właściwościom przeciwzapalnym są wykorzystywane w leczeniu wielu poważnych chorób u dzieci i dorosłych. Ale kuracja powinna odbywać się pod ścisłą kontrolą lekarza, bowiem ich przyjmowanie wiąże się z poważnymi skutkami ubocznymi. Co trzeba wiedzieć, gdy trzeba brać leki sterydowe?
Sterydy podaje się jako leki przeciwzapalne, ale ze względu na wiele skutków ubocznych zaleca się je tylko wówczas, kiedy korzyści wynikające z ich przyjmowania przeważają nad skutkami ubocznymi kuracji.
Gdy człowiek się skaleczy lub złapie infekcje, organizm wydziela dużo kortyzolu (naturalnego glikokortykoidu, czyli sterydu), którego zadaniem jest zatrzymanie odczynu zapalnego. Osiąga to, hamując wytwarzanie przeciwciał, napełzanie leukocytów do miejsca zakażenia i produkcje substancji pro zapalnych. Podobnie działają sterydy.
Co to znaczy? Np. zwykłe zapalenie płuc czy oskrzeli jest naturalną reakcją obronną organizmu przed bakteriami. Ale gdy naciek zapalny w płucach jest zbyt duży, zmniejsza ich pojemność i hamuje przenikanie tlenu do krwi. Nadmierną odpowiedzią na stan zapalny jest też skurcz oskrzeli. Chory zaczyna odczuwać duszność. Można wtedy podać lek sterydowy.

Niestety działają tylko objawowo, nie leczą przyczyn. Syntetyczne sterydy są wykorzystywane w leczeniu: łuszczycy, tocznia, reumatoidalnego zapalenia stawów, astmy a nawet białaczki.
Ich działania niepożądane dotykają cały organizm i są wywoływane głównie przez formy działające ogólnoustrojowo – doustne i dożylne, te bowiem postacie leku są stosowane w dużych dawkach i przez dłuższy czas.

Sterydy – według wskazań lekarza
Leki sterydowe mają rozległe działania uboczne. Dlatego w czasie kuracji należy ściśle przestrzegać zaleceń lekarza, zwłaszcza dotyczących dawki i czasu leczenia.

Leki sterydowe: bilans korzyści i skutków ubocznych

• Przyrost masy ciała z gromadzeniem się tkanki tłuszczowej na brzuchu, karku i twarzy. Jedz więcej warzyw, mniej tłuszczów, zwłaszcza zwierzęcych. Potrawy smażone zastąp gotowanymi, wybieraj dania lekko strawne (zmniejszysz ryzyko problemów z trzustką, wątrobą, jelitami).
• Niedobór potasu uzupełnisz, jedząc pomidory pod różną postacią. Dobre źródło tego pierwiastka stanowią ziemniaki, cytrusy i zielone warzywa liściaste. Najwięcej potasu jest w suszonych owocach, awokado, bananach. Jednak z jedzeniem ich nie przesadzaj, bo są kaloryczne. W okresie stosowania większej dawki sterydu lekarz zaleci dodatkowo tabletki z potasem. Ze względu na zagrożenie cukrzycą musisz być na diecie cukrzycowej, unikać słodyczy i cukru, węglowodany proste zastąpić złożonymi (np. białe pieczywo razowym).
• Sterydy utrudniają wchłanianie wapnia, dlatego osoby, które je zażywają, od początku kuracji powinny stosować suplementację preparatami wapnia z witaminą D – to chroni przed osteoporozą. Powinno się zbadać gęstość mineralną kości, a gdy jest obniżona – przyjmować lek hamujący ubytek masy kostnej. Ze względu na zagrożenie chorobą zakrzepową unikaj długiego siedzenia i stania, odpoczywaj z uniesionymi nogami, pamiętaj o codziennym spacerze.
• Badaj wzrok, by w porę uchwycić rozwój jaskry lub zaćmy i rozpocząć odpowiednie leczenie.
• Problemy ze skórą (staje się cienka, z rozstępami, czasem trądzikiem, łatwo o siniaki) rozwiąże przyjmowanie niewielkiej ilości anabolicznego sterydu nadnerczowego (dehydroepiandrosteronu).
pojawienie się ciemniejszego i w zwiększonej ilości owłosienia szczególnie na twarzy (także u kobiet!)
obrzęki, spowodowane zatrzymaniem wody w organizmie
infekcje grzybicze
nadciśnienie tętnicze
problemy żołądkowe
cukrzyca; sterydy powodują zmniejszone spalanie cukru przez mięśnie, przez co w organizmie występuje jego nadmiar
bezsenność
wahania nastroju
ogólne osłabienie mięśniowej
zmiany skórne, np. trądzik
u chorych unieruchomionych istnieje ryzyko wystąpienia zakrzepów
przez zmniejszone przyswajanie wapnia możliwe jest występowanie złamań
zwiększona potliwość
utrudnione gojenie się powstałych ran
zawroty i bóle głowy
drgawki i dreszcze
u kobiet zaburzenia w cyklu menstruacyjnym
U DZIECI: możliwe zahamowanie wzrostu
zaćma/ jaskra
zwiększenie ryzyka wystąpienia infekcji wirusowych czy bakteryjnych przez zmniejszenie odporności

Chorzy muszą wiedzieć, że leków steroidowych nie stosuje się „na wszelki wypadek”, a wtedy, gdy zagrożone jest życie i zdrowie pacjenta. Preparaty te zaleca się wówczas, kiedy korzyści wynikające z ich przyjmowania przeważają nad skutkami ubocznymi kuracji.. Trzeba zdawać sobie sprawę, że każdy lek ma jakieś działania niepożądane. Aby je zminimalizować, osoby poddane kortykoterapii muszą ściśle przestrzegać zaleceń lekarza i systematycznie kontrolować stan zdrowia.
Nie bójmy się „megadawek” leku podawanych dożylnie przy leczeniu niektórych schorzeń. Wbrew pozorom mają one mniej skutków ubocznych niż preparaty doustne, przy silniejszym od nich działaniu terapeutycznym. Najwięcej efektów niepożądanych występuje po zastrzykach domięśniowych o przedłużonym działaniu, które przyjmuje się raz w miesiącu.